Անդրադարձ «Ուասաֆիրի» եռամսեայ պարբերագիրքին «Armenia(n)s: Elevation» թիւին,- լեզու եւ մշակոյթ
Araz Kojayan
«Ուասաֆիրի»-ի այս թիւը տուեալ նիւթին կու տայ կեդրոնական տեղ։ Թամար Մարի Պոյաճեանի եւ Հրաչ Մարտիրոսեանի «Երկու հայերու երկու հայերէնով զրոյցը» (Two Armenians Conversing in Two Armenians), Մարալ Աքթոքմաքեանի անգլերէն թարգմանութեամբ, ակներեւ էր այս առումով։ Զրոյցին սկիզբի խմբագրական ակնարկը դիտել կու տայ հայերէն լեզուին երկու տարբերակներ ունենալը՝ զիրար հասկնալու չափ մօտ, բայց այլաւորում ստեղծելու չափ հեռու։ Այս զրոյցին ընթացքին, Պոյաճեանն ու Մարտիրոսեանը, իւրաքանչիւրը իր հայերէնով, լեզուին եւ անոր գրականութեան ժառանգութեան հանդէպ իրենց ունեցած սիրոյ ճամբով ընդհանուր գիծեր կը գտնեն։
Պատմութեան հրեշտակները՝ մեր մեծ մամաները
Talin Suciyan
Պոլսէն դուրս ծնած մեծ մամաներուն յարաբերութիւնը հայերէն լեզուին հետ նոյնպէս չափազանց հետաքրքրաշարժ էր։ Ոմանք բնաւ չսորվեցան լեզուն, ուրիշներ ալ ամչցան իրենց խօսած գաւառաբարբառով։ Բարբառներու արագ կորուստին մէջ մեծ դեր խաղացած է Պոլսոյ հայերէնը մայրենիի իտէալ եւ ամէնէն գեղեցիկ տարբերակը համարող սխալ համոզմունքը։ Սփիւռքի մեր ընկերուհիներու մեծ մամաներուն պատմութիւնները մերիններէն տարբեր են։ Հալէպ-Պէյրութ բռնագաղթի ճամբան բռնած կամ Միացեալ Նահանգներ գաղթած մեծ մամաները ունին Թուրքիա մնացածներէն տարբեր պատումներ։
Պոլսահայ կինը իբրեւ կատարողական կուռք
Talin Suciyan
Պոլսահայ կնոջմէ ակնկալուածը անուանակոչութեան տօներուն ճաշասեղան պատրաստել, ազգականներ հիւրընկալել, լաւ ուտելիք եփել, մեծ ընտանիքը համախմբել, տունը մաքուր ու կոկիկ պահել եւ միշտ խնամուած ու վայելուչ ըլլալն է։ Այլ խօսքով, պոլսահայ կինը պէտք է կատարելութենէ վեր անձ մը ըլլայ։
Փետրուար 14-ն ու հայկական տօները
Tamar Gürciyan
Այս տարի, Տեառնընդառաջը կը նշենք 14 փետրուարին, իսկ Ս. Սարգիսի տօնը՝ 15 փետրուարին։ Չեմ գիտեր եթէ այս երկուքը 14 փետրուարին նշուող սիրահարներու տօնին առնչուած են, բայց հայերուն համար անոնք կապուած են յոյսի, բեղմնաւորման, ամուսնութեան եւ մաքրագործման, ինչպէս նաեւ՝ հողի եւ բերքի հետ։
Մենաշնորհումի կազմախօսութիւն մը. Պոլսահայութիւնը
Talin Suciyan
Հայերու Պոլիս ժամանումը, բիւզանդական թէ՛ օսմանեան ժամանակահատուածներուն, տեղի ունեցաւ կեդրոնի մէջ ուժի տէր անձանց եւ կառավարիչներու կամքով։ Ջալալիներու ապստամբութենէն դէպի արեւմուտք փախչող հայեր Պոլսոյ մօտակայքը տեղակայուեցան, բայց քաղաքը դիւրաւ չբացաւ իր դռները անոնց դիմաց։ 19-րդ դարուն, գաւառէն հայ այրեր կարողացան մայրաքաղաք երթալ աշխատելու համար որպէս աժան օրավաստակ բանուորներ, բեռնակիրներ, հացագործներ։ 20-րդ դարուն, իրերայաջորդ աղէտներէ ետք, «Տէր Սաատէթ»ը իր դռները կարճ ընդմիջումներով բացաւ ջարդերէ ու տեղահանութիւններէ փրկուած կանանց ու որբերու դիմաց։